Episode Transcript
[00:00:06] Walter: Veerle en Skye heten je van harte welkom op hun podcast, Levenslijnen. Ze bespreken thema's die hen bezighouden en onze samenleving vormgeven. In elke aflevering nemen zij je mee op reis door de verhalen en thema's die hen raken. Veel plezier met het beluisteren van Levenslijnen.
[00:00:31] Skye: In deze aflevering van Levenslijnen gaan we in gesprek met auteur Leno Franken, een jonge Limburgse schrijver die werelden bouwt waar realiteit en fantasie in elkaar overlopen. Hij debuteerde op 16-jarige leeftijd met de wereld Achter de Spiegel, De Jongen, Het eerste deel van een magisch-realistische jeugdserie. Vandaag neemt hij ons mee naar de sfeer van zijn meest recente boek, Wisselkind. Een duister sprookje waarin het anders zijn centraal staat. Subtiel, donker, maar nooit zonder hoop. We praten over zijn eigen levenslijn, over het verlangen naar ontsnapping, over de kracht van sprookjes en over hoe verhalen soms meer zeggen dan we op het eerste gezicht denken.
We kwamen Lenno op het spoor dankzij Sigrid Aerts die ons enthousiast vertelde over zijn bezoek aan het regenbooghuis en zijn gesprek daarover Wisselkind. Een gesprek over zoeken, schrijven en stil aan thuis komen. In woorden en in jezelf. Welkom Lenno.
[00:01:36] Lenno: Dank je wel.
[00:01:37] Skye: En voordat we echt op de vragen induiken, heb ik toch een vraag voor jou. Want ik heb ergens gelezen, op heel veel websites zie ik dan jouw naam staan. En dan zie ik staan, geboortedatum juul 2000.
[00:01:52] Lenno: Ah wel, Yule is eigenlijk de Keltische voorloper van ons kerstfeest. Ik ben vooral vanuit mijn eigen geloofsovertuiging zeer geworteld in Keltisch geloof, Wicca, dat allemaal. Yule wordt gevierd op 21 december en daarin vierden onze voorvaderen de langste nacht, de kortste dag en dat daarna de terugkomst van het licht weer zijn intrede deed in de wereld. Dus vanaf dan Gingen de dagen weer langer en konden mensen weer stilaan hoop opbouwen voor nieuw voedsel te planten. De dieren werden weer geboren. Ja, we kunnen het ons tegenwoordig niet meer inbeelden in de tijd dat je gewoon iedere dag van het jaar aardbei kunt kopen in de supermarkt. Maar vroeger waren die seizoenswisselingen van essentieel belang. En dat manifesteerde zich in zulke belangrijke feestdagen zoals Yield.
[00:02:46] Skye: Ja, maar ik ben het ook gaan opzoeken. En eigenlijk heb ik gemerkt dat veel van Juul nu in ons kerstfeest zit. Dat is zo. Dus we hebben veel... Allee, de christenen hebben daar veel van over genoeg.
[00:02:57] Lenno: Maar heel veel. Want als je dan bijvoorbeeld kijkt naar ons paasfeest, het feit dat wij eieren uitdelen, eitjes moeten gaan zoeken. Dat stamt ook allemaal van het Celtisch feest Ostara, waarin de eieren eigenlijk symbool staan voor vruchtbaarheid. Het enige feest dat de kerk niet heeft verbannen, dat is Beltijn. Dat wordt gevierd met 1 mei, dat is de 1 meiviering. En dat is eigenlijk omdat dat een zeer sensueel feest was, waarbij mensen de losbandigheid vierden, de natuur was in volle bloei, dieren gingen paren en op avonden, met bel tegen avond, gingen onze voorouders de wei in.
En ze gingen rollebollen en zelfs de priesters en pastoor deden mee. En niemand keek daar tegenop. En ik denk dat daarom had de kerk zoiets van, oké, dat gaan we wel behouden. Want dat is toch wel heel leuk.
[00:03:56] Skye: Maar dat gaan we niet mee in de kerk opnemen.
[00:03:59] Lenno: Dus dat bestaat nog altijd. En de 1 mei paal en dat soort dingen.
[00:04:03] Skye: Leuk.
[00:04:05] Veerle: Ja. Lionel, ik ken u persoonlijk nog niet en misschien de luisteraars ook nog niet. Kan je eens in een paar woorden zeggen wie je bent?
[00:04:16] Lenno: Dat is wel moeilijk eigenlijk, want je bent altijd bang dat je iets verkeerd gaat zeggen of misschien te snobistisch over jezelf gaat praten. Ik ben momenteel 24 jaar.
Ik woon in Utrecht, ik heb mode gestudeerd in Amsterdam, ik heb ook een opleiding grafische vormgeving achter de rug. In mijn vrije tijd hou ik van lezen, tekenen, ik ben heel erg bezig met WK.
Keltische dingen, dus dat is ook een hobby van mij. Ik hou van brieven schrijven naar mensen. Ik hou van in mijn dag een boek schrijven. En ik hou ook van schrijven in het algemeen, want dat is het liefste dat ik doe, boeken schrijven.
[00:05:04] Veerle: Brieven schrijven is niet meer van deze tijd. Diegene die de brief ontvangt, is die daar nog heel blij mee?
[00:05:17] Lenno: Toch wel.
Het zou je verbazen wat voor fijne reacties je daarvan krijgt. Een brief schrijven, daar steekt natuurlijk enorm veel meer moeite in dan een simpel sms'je sturen. Mensen appreciëren dat enorm.
En het is heel erg fijn om steeds uitbundiger te gaan met je brieven en dan maak ik er tekeningen bij. Ik heb ook mijn eigen waszegels, dus ik maak er altijd heel kleine kunstwerkjes van.
[00:05:44] Skye: Als ik dat zo hoor, dat is toch een heel gevuld en druk leven.
Ben jij een ochtendmens of ben je meer een nachtmens?
[00:05:54] Lenno: Ik ben absoluut geen ochtendmens. Ik ben een heel harde nachtmens.
[00:05:57] Skye: Ik heb dat een paar keer gemerkt, dat de reacties… Ik dacht van, amai, tegen dat jij antwoordde, moest ik al opstaan. Dus niet dat er iets mis mee is. Voordat ik Veerle kende, was ik eigenlijk ook iemand die nogal veel tot laat doorwerkte. Vooral omdat creativiteit, bij mij meestal s'avonds, dat ik zeg van dat komt eruit.
[00:06:17] Lenno: Ja, dat is bij mij ook zo. En ik krijg vooral heel erg veel berichtjes van mensen. De laatste tijd ook veel bestellingen van boeken, dus dat vind ik natuurlijk fantastisch. Maar het is zo overweldigend dat ik dat liefst altijd tot het laatste van de dag laat. Dus dat is dan makkelijk drie uur soms. Drie uur in de avond.
[00:06:36] Skye: Maar ja, als je dan iets digitaal moet doen, dan werken de meeste systemen wel vlotter. Want iedereen is er vanaf meestal.
[00:06:43] Lenno: Dat is zo, klopt.
[00:06:47] Skye: Wanneer begon het voor jou te kriebelen om schrijver te worden?
[00:06:51] Lenno: Altijd al.
Vanaf het punt dat ik als kind realiseerde dat boeken niet zomaar als paddestoelen uit de grond kwamen geschoten, dat er echt mensen achter zaten die die boeken schreven en uitbrachten, was dat dan meteen wat ik wilde doen. Ik heb nooit iets anders willen doen.
[00:07:08] Veerle: Hebben jouw ouders je dan ook meegenomen naar de boekenbeurzen?
[00:07:11] Lenno: Ja, zeker. Dat ook. En in Mazeik heb je ieder jaar nog steeds, dat vind ik heel fijn, een tweedehands boekenbeurs waar alle boeken van de bibliotheek eigenlijk worden verkocht die niet meer in de omgang zijn.
Dus ze hebben me daar zeker wel in gesteund. Als we bijvoorbeeld nieuwjaarscentjes kregen, dan zeiden ze altijd dat het liever was dat je een boek uitgeeft dan aan eender welke andere prul.
[00:07:44] Skye: Je zegt altijd al dat je schrijven wilde worden, maar hoe ben je daar aan begonnen? Is het dan een bepaalde leeftijd dat je zegt, nu ga ik iets schrijven?
[00:07:53] Lenno: Van zodra dat ik kon schrijven eigenlijk. Ik weet dat mijn moeder naar een lezing ging van een vriendin van haar en ik vond dat zo waanzinnig. Mijn moeder kent gewoon iemand die een boek heeft uitgebracht en ik weet dat zij dan vertrok. We hadden de babysitter op bezoek en ik heb toen tegen die babysitter gezegd van wil je alsjeblieft voor mij deze A4-papiertjes aan elkaar niet...
En dat deed ze dan en toen begon ik een boekje te schrijven. En toen dacht ik van nu ga ik dat ook doen, ik wil ook mijn eigen boek presentatie.
[00:08:26] Skye: En is daar iets uitgekomen dan? Is dat iets wat je nog hebt?
[00:08:31] Lenno: Nee, dat helaas niet.
Het vroegste boek dat ik heb is ook weer papiertjes aan elkaar geniet. Dat is eigenlijk een schaamteloze kopie van de chronieken van Narnia.
[00:08:48] Skye: Maar in jouw eigen beleving?
[00:08:50] Lenno: In mijn eigen beleving inderdaad. In mijn versie ging het over een jongen die was geboren met elf oortjes, dus met puntige oortjes. Hij wist niet waarom en hij werd daarvoor gepest. Hij had een fascinatie met het verzamelen van stenen uit beken. Op een dag gaat hij stenen verzamelen in het kanaal en door een vloedgolf komt hij dan in die magische wereld terecht waar hij dan leert dat hij daar vanaf komt.
[00:09:18] Skye: Tof. Fantasie heeft dan eigenlijk altijd wel een beetje een rol gespeeld in jouw leven.
[00:09:24] Lenno: Een zeer prominente rol.
Ja. Ik heb dat altijd geademd, altijd geleefd.
[00:09:33] Skye: Wil dat ook een beetje zeggen... Of heb jij het gevoel gehad, door met je boeken bezig te zijn, dat jij zo wat buiten de lijntjes kleurde? Dat je niet zo de mainstream aan het volgen was?
[00:09:46] Lenno: Ja, dat denk ik wel, hoewel ik het nooit in mijn hoofd beleefde als buiten de lijntjes kleuren. Ik deed gewoon wat voor mij goed aanvoelde en wat voor mij natuurlijk aanvoelde. Ik heb nog heel oude herinneringen. Ik herinner me mijn eerste verjaardag nog, bijvoorbeeld. En ik weet echt op een gegeven punt, zodra ik naar de kleuterklas ging, Dan word je omringd door leeftijdsgenoten en dan pas wordt het in je gezicht geduwd hoe anders je bent. En ja, dat beseffen was wel moeilijk inderdaad. Ik denk dat ik toen voor het eerst besefte dat de dingen die ik leuk vind, mijn interesses niet zoals de rest zijn.
[00:10:27] Skye: Buiten de lijntjes kleuren zet ik een beetje tussen de haakjes van alle duidelijkheid. Ik vind het altijd moeilijk een definitie op wat normaal is. Ik vind dat ieder mens normaal is.
[00:10:39] Lenno: Ja, klopt.
[00:10:42] Veerle: Je zei daar straks dat je mama vooral degene was die jou begeleide in jouw verhalen of jou meenam naar de bibliotheek ofzo. Maar zijn er nog andere personen buiten mama die eigenlijk een stempel gedrukt hebben op wat je nu bent?
[00:11:06] Lenno: Mijn vader ook wel. Zijn trots was ook altijd hartverwarmend voor wanneer ik een boek had gepresenteerd. Dat was zeker leuk. Hij zelf zingt ook en is heel erg gepassioneerd door muziek. Ik denk dat die passie voor iets dat mij is afgeveegd. Voor mij heeft dat dan geresulteerd in boeken en verhalen. Want hoe hij bezig is met zangers en cd's verzamelen, zo ben ik met boeken verzamelen en met schrijvers.
Voor de rest heb ik nooit echt een fysiek idool gehad. Het is altijd inderdaad iemand die ik van veraf kende, een schrijver of een historisch figuur die me altijd heeft geïnspireerd.
[00:11:53] Veerle: En als je op vakantie gaat en je bent op een idyllische plek, geeft dat soms een stimulan?
[00:12:00] Lenno: Alles. Zeker. Ik haal overal inspiratie uit. Ieder mens om je een verhaal te vertellen. Iedereen leeft zijn eigen leven.
Als je op de bus zit en je pikt een droevig telefoontje mee van de persoon die tegenover je zit, dan begint mijn hoofd al meteen te werken. Waarom is die zo droevig?
Wat is de katalysator voor dit gesprek?
Dus ik haal overal wel mijn ideetjes vandaan.
[00:12:30] Skye: Ben je dan ook iemand die een boekje bij heeft en rap wat opschrijft?
[00:12:33] Lenno: Zeker, absoluut.
[00:12:34] Skye: Je hoort al altijd van schrijvers die dat doen.
[00:12:38] Lenno: Dat is zeker een gouden tip, ja.
[00:12:41] Skye: Dat zeggen mensen van podcast maken, om iets bij te houden, rap op te nemen als je dingen binnenkrijgt. Ik doe dat iets minder, ik steek dat meer in mijn hoofd.
Wat trekt jou zo aan? De boekenreeks waar ik straks van zei, de wereld achter de spiegel, dat is een jeugdboekenreeks, heb ik begrepen. Dat gaat ook over fantasy. Wat trekt jou zo aan in fantasy?
[00:13:12] Lenno: Het feit dat het traumaverwerking makkelijker maakt. Als we dan bijvoorbeeld, ik ga alles wat ik doe, leid ik eventjes terug naar sprookjes, maar als we bijvoorbeeld kijken naar sprookjes, dat waren de bronnen voor kinderen en ook volwassenen te waarschuwen voor de gevaren van de wereld, al dan niet verstopt achter het scherm of het kostuum van een wolf of van een trol of van een heks.
Die gevaren zijn er wel degelijk. Oké, geen troll die onder een brug woont, maar er bestaan mensen die je kwaad willen doen, er bestaan natuurrampen, het equivalent van het donkere woud waar je doorheen gaat en dan transformeer je je voor better of worse. Dat is nu een grote stad geworden, als ik het zo kan vergelijken.
Maar die dingen zijn er nog altijd en dat doet fantasy voor mij heel hard. Alle dingen die ik meemaak, kan ik makkelijker verwerken achter inderdaad die sluier van tovenaars en elfen en monsters.
[00:14:17] Veerle: Dus eigenlijk komt er ook een beetje verhaal van jezelf terug in je boeken.
[00:14:23] Lenno: Absoluut, in alles wat ik schrijf eigenlijk. Het is zeer therapeutisch voor mij.
[00:14:30] Skye: Waarom raakt het thema, wat in veel van je boeken of al je boeken bijna terugkomt, van het anders zijn? Waarom raakt jou dat zo?
[00:14:39] Lenno: Omdat het waarschijnlijk best wel persoonlijk zal aanvoelen.
anders wat ik heel spijtig vind, want ik doe niet mijn best om mij anders te voelen en toch is dat alles wat ik tegenkom als ik op straat ben. Zeker nu met het afstuderen en op het werkveld terechtkomen, merk ik ook wat voor uitdagingen dat wel niet met zich meebrengt. Je wordt dan heel vaak voor de keuze gezet om je eigenheid te verloochenen, om maar gewoon te passen in het straatje, dat mensen voor jou Ja, klaar hebben. En dat wil ik absoluut niet. Ja, en daarom dat het anders zijn mij zeker inspirerende mijn verhalen, want ik wil graag personages creëren waar ik mij goed bij voel en waar anderen zich hopelijk ook goed bij voelen. Dus dat blijft wel altijd inderdaad een grote insteek voor mijn boeken.
[00:15:34] Skye: Ik heb nu een volgende vraag die eigenlijk overbodig wordt door jouw uitleg.
Zeg je ook een beetje door jouw verhalen? Probeer jij misschien ook de mensen zichzelf een beetje te laten begrijpen?
Je vertelt dat ook een stukje vanuit jezelf. Maar als je dan juist ook vertelde over de sprookjes en alles van vroeger, het is ook wel zo dat als je de sprookjes van Grimm en zo allemaal, echt de originele gaat lezen, die waren niet allemaal zo Disney-achtig, zal ik maar zeggen. Helemaal niet.
[00:16:07] Lenno: Die mensen vergeten dat soms.
[00:16:08] Skye: Ja, het is dat. En dat is toch wel wat ik merk en overal zoal lees, dat dat toch bij jou wel terug meer naar de kern van die verhaallijnen gaat.
[00:16:20] Lenno: Ja, zeker.
Dat is ook mijn insteek voor veel dingen. Ik wil mensen een beetje laten herinneren waar al die dingen origineel vandaan kwamen. Want in ons hedendaags leven, zeker nu, nu we post-corona eigenlijk zoveel aan de hand hebben economisch gezien, vind ik dat het belangrijk is om eventjes stil te staan en langzamer te leven en ook te beseffen waar we vandaan kwamen en dat het ook anders kan.
Het draait niet alleen maar om geld en de duurste auto en de dure vakanties. Er is zoveel meer in het leven, er is zoveel schoonheid te vinden. En ik denk dat we veel daarvan kunnen leren uit ons verleden.
[00:17:06] Skye: Je hebt een jeugdboekereeks begonnen, vijf of vier boeken geloof ik.
[00:17:12] Lenno: Totaal nu vijf en er komt een zesde aan.
[00:17:14] Skye: Ook in de jeugdreeks?
[00:17:16] Lenno: Ook in de jeugdreeks, ja.
[00:17:17] Skye: Want je bent ondertussen nu naar een wat meer volwassene genre. Dat lees ik bij jouw uitgever, die van Phoenix Books. Dus daar lees ik een meer volwassene. Het nieuwe boek van jou is Wisselkind. Kan je daar eens wat meer over vertellen? Hoe is dat ontstaan, Wisselkind?
[00:17:36] Lenno: Dus Wisselkind kan ik het best omschrijven als een gotisch sprookjesboek voor volwassenen. Dat is eigenlijk ontstaan met zeer persoonlijk per ongeluk, want het boek bestaat dus uit kort verhalen. En die kortverhalen heb ik tussendoor altijd zo maar eventjes geschreven, omdat kortverhalen een heel goede oefening zijn om te schrijven. Ze zijn korter, minder uitdagend dan een hele roman neer te pennen en je leert zo steeds beter wat nu de structuren zijn van verhalen.
Op een gegeven punt was ik bezig met De Wereld Achter de Spiegel, deel 4, dat werd pas gepubliceerd.
Ik was helemaal geïnspireerd door het verhaal van De Kleine Zeemeermin, omdat ik erachter kwam dat Hans Christian Andersen homo was. En daaruit heeft hij De Kleine Zeemeermin geschreven.
Maar Denemarken vond het geen mooi idee in die tijd nog dat hun historische stadsdichter dus homo was. Dus hebben zij zijn liefdesbrieven heel lang verborgen achter slot in Grendel. En in die periode kwamen die toen opeens boven water en werd die wijd verspreid via het internet.
En kwam het dus uit dat hij daaruit De Kleine Zeemeermin heeft geschreven. Met zichzelf als De Kleine Zeemeermin en de prins, dus natuurlijk zijn liefde die helaas niet mocht zijn. En ik was daar zo door gegrepen dat ik zoiets had van ja, nu ga ik een eigen versie van De Kleine Zeemeermin schrijven. Nu mag De Kleine Zeemeermin een jongen worden. Nu in deze tijd mag dat.
En toen ik dat verhaal klaar had, had ik zoiets van, wauw, zou het niet een heel mooie bundeling zijn? Want ik heb al zoveel sprookjes bewerkt en op stik staan. Als ik dat nu eens samen bundelde, dan zou het toch cool zijn als ik een eigen gothic sprookjesboek had. Ja, en dus zo eigenlijk is dat een tijdspanne van zeven jaar geweest in totaal. En dat is dan heel mooi kunnen resulteren in Wisselkind.
[00:19:49] Skye: Je hebt al heel veel gezegd over hoe het ontstaan is. Kun je kort eens zeggen, wat wil je nu echt duidelijk maken met dat boek?
[00:20:03] Lenno: Dus vooral eigenlijk...
Ja, gewoon het feit dat de sprookjes natuurlijk niet zo zoetsappig zijn en voorgehouden als mensen denken. Ik ben ook heel erg gefrustreerd door het feit dat mensen sprookjes afdoen als zijnde nutteloze kinderverhaaltjes, wat ik helemaal niet vind. Want de dag van vandaag zijn er nog altijd boodschappen uit de sprookjes die ik nog altijd meeneem in mijn leven.
Ik denk dat iedereen veel aardiger zou zijn voor elkaar als we allemaal wat meer in sprookjes zouden geloven en wat meer teruggingen naar die oude verhalen. Dus dat vooral en gewoon mensen in het gezicht kunnen drukken van, ja kijk, Dit is hoe de verhalen waren. Vergeet dat niet, want deze verhalen waren enorm belangrijk voor onze voorouders. Ga terug naar die kern. En dan tegelijkertijd ook dat het niet erg is om anders te zijn, dat mensen die een beetje anders zijn ook de hoofdrol kunnen spelen in een sprookje.
Want alle Disney-films gaan natuurlijk over een prins die verliefd wordt op een prinses, maar een prins kan net zo goed verliefd worden op een prins en een prinses net zo goed op een prinses. En prinsessen kunnen ook een actievere rol aannemen en toch nog steeds verliefd worden en toch nog steeds breekbaar en fragiel zijn.
Er zijn veel facetten aan een mens en die verdienen allemaal een hoofdrol in een mooi sprookje.
[00:21:24] Skye: Oké, mooi gezegd.
[00:21:25] Veerle: Dat vind ik ook.
[00:21:29] Skye: Je boek is nu al een paar maanden uit, zeker?
[00:21:32] Lenno: Het is een jaar uit ondertussen. Nee, geen probleem. Met februari, Valentijn 2024, is de boek uitgekomen.
[00:21:41] Skye: Het wordt een beetje gepercipieerd als zijnde van wat meer voor volwassenen.
Ik neem aan dat er ook jongeren je boek gelezen hebben. Heb je daar al reactie van gekregen?
[00:21:54] Lenno: Het boek is eigenlijk wel echt voor volwassenen, omdat er zekere thema's in voorkomen waarvan ik van mening ben dat iemand van bijvoorbeeld 13 jaar nog geen boodschap aan heeft.
[00:22:06] Skye: Ik ben blij dat je dat zo kadert, want de computergames, daar staat dan een label op, op boeken staat er nog geen label van.
[00:22:16] Lenno: Dat is eigenlijk nog niet zo aangeklopt.
[00:22:18] Skye: Maar ik ben blij dat je het zegt voor luisteraars die je volgen. Is dat nu echt voor jongeren wel of niet?
[00:22:24] Lenno: Ja, ik vind het lastig om iemand te zeggen, kijk dit kun je niet aan, want ik was zelf denk ik zes jaar toen ik The Lord of the Rings begon te lezen.
[00:22:32] Skye: En waarschijnlijk nog in de originele versie, in het Engels?
[00:22:39] Lenno: Nee, toen kon ik nog geen Engels, dat nog niet.
Maar toen begon ik ook al de Hobbit enzo te lezen. Dus ik vind het heel moeilijk om te zeggen, nee dit kun jij niet aan. Maar toch zeker vanaf 17 jaar dan. Dat mensen dan zouden lezen dat er seksueel content voorkomt. Ja en dat soort zaken.
Ik wil niet te veel weggeven van het verhaal.
[00:23:03] Skye: Dat is ook niet de bedoeling.
Heb je al reacties van je lezers?
[00:23:10] Lenno: Ja, ik heb mensen die echt getraumatiseerd zijn. Dat vind ik een heel compliment, want ik schrijf graag griezelig.
Dus dat ik iets kan neerpennen dat mensen daadwerkelijk choqueert, vind ik wel een compliment. Het laat mensen niet koud in ieder geval. Het maakt dingen in mensen los.
[00:23:33] Skye: Dat belooft.
[00:23:37] Veerle: Lennon, jouw dag bestaat alleen maar uit schrijven of heb je ook nog andere interesses?
[00:23:46] Lenno: Mijn dagen zien er enorm verschillend uit, maar worden gigantisch beïnvloed door verhalen. Dus ik ben altijd wel aan het schrijven, altijd wel aan het lezen, want dat vind ik heel belangrijk, om toch wel minstens zoveel boeken per maand te hebben gelezen. Dat voedt mijn brein een beetje, zorgt ervoor dat ik goede invloeden heb om verder te kunnen met mijn schrijven. Ik ben nog altijd aan het leren, ik ben autodidactisch wat schrijven betreft.
Gewoon door veel te lezen. Weet je wat de trucjes zijn in boeken? Weet je wat de dingen zijn die werken en die niet werken? Kun je je voor jezelf uitmaken? Dit is nu mooi geschreven en dat niet. Dus ik vind het heel belangrijk om veel te lezen.
Ik hou ook enorm veel van films. Tegelijkertijd heb ik ook heel veel hobby's. Ik zit bij het historisch schermgilde van Limburg. Schermgilde? Ja, schermen met historische zwaarden. Daarnaast doe ik ook pilates. Ik doe yoga. Dat is iets verrassends dat ik niet wist dat ik leuk zou vinden, maar ik zit ook op boksles, dus dat is heel leuk.
Een hele gamma en toch heel breed.
[00:25:00] Veerle: Ja, heel verschillend ook.
[00:25:02] Lenno: Ik ben ook vrijwilliger in het Modemuseum van Hasselt. Die zaken ook nog.
[00:25:06] Skye: Ik dacht, wanneer kan ik daar eens op terugkomen? Je hebt mode gestudeerd. Doe je daar ook iets mee?
[00:25:12] Lenno: Ja, dus ik werk als vrijwilliger in het Modemuseum van Hasselt. Ik ben assistent conservator, dus ik help met het herstellen van historische kleding die binnenkomt. En dat vind ik een heel belangrijke taak, waar ik met heel veel liefde aan werk. Dus ik help met het herstellen van die jurken. Wanneer er een nieuwe expositie komt, dan help ik met die jurken ook zo voorzichtig mogelijk op een pop te zetten.
En dat is een vakmanschap dat manikiage heet. Daar steekt heel veel tijd en aandacht in, want de poppen worden allemaal ook op maat gemaakt van die kleding. En die poppen moeten dan ook wel juist worden gepositioneerd, zodat die jurken ook zo min als mogelijk schade oplopen tijdens het tentoonstellen op zo'n pop.
[00:26:00] Skye: Amai. En geeft jouw modeopleiding jou ook meer waarde in jouw schrijven?
[00:26:09] Lenno: Ja, toch wel. Ik weet dankzij mijn modeopleiding hoe een kledingstuk in elkaar zit. Ik ken de geschiedenis achter het huidig modebeeld waar we nu mee leven. Alles wordt beïnvloed door de mens, eigenlijk. Dat beseffen we soms niet, want voorheen had ik het gevoel dat mode gewoon iets was wat uit de lucht kwam gevallen en dat werd in onze neus geduwd. Maar eigenlijk zijn wij het die de mode maken. Wij bepalen Al dan niet onbewust hoe de laatste trends eruit komen te zien, want modehuizen pikken dat gewoon op. Dat heeft alles te maken met actualiteit en wat er gaande is in de wereld.
Die passie voor modegeschiedenis heb ik dan toch wel ontdekt tijdens mijn modeopleiding en dat gebruik ik ook in mijn verhalen.
[00:26:57] Veerle: Ik dacht ook altijd, of is het een fabeltje...
Ik merk dat nu op. Het zijn nu pastelkleuren die terugkomen. Ik noem dat terugkomen, want toen ik in het tweede, derde middelbaar zat... Lang geleden. Ja, heel lang geleden. Toen waren dat ook de kleuren.
Ik had niks anders dan geel aan in die tijd. En als je dat nu ziet, blauw, groen, geel, roos... Het komt toch terug. Wel niet in dezelfde vorm van kleding, maar die kleuren blijven toch ook wel...
[00:27:37] Lenno: Nee, dat is zeker. Alles komt terug en ook die vorm van kleding die jij toen hebt gedragen.
We zitten nu in een heel erg recycle patroon, waarin wij best wel een melancholische tijd leven. Mensen kijken heel somber tegenover de toekomst en daarom dat we juist gaan terugblikken op hoe het vroeger was en al dan niet met een meer romantische kijk op die periode. Want toen was alles beter en toen was alles gemakkelijker en toen was er nog geen social media en toen was iedereen veel socialer.
En daarom dat we inderdaad ook terug grijpen naar de kleuren van toen. En ongetwijfeld ook terug naar die silhouetten. Het feit dat wij twee jaar terug weer allemaal die brede pijpen hadden in de jeansbroeken vond ik fantastisch, want dat heb ik altijd leuk gevonden.
Nu zijn de broeken wat rechter, en dat komt omdat we terugblikken naar de jaren negentig. Dat soort zaken. Dus alles komt terug. Eigenlijk moeten we onze kleren niet weggooien, want ze zijn altijd weer hip.
[00:28:36] Skye: Liever nog een beetje teruggaan naar de jaren zestig. De rokken van toen vond ik wat breder.
[00:28:41] Lenno: Oh, heel mooi.
[00:28:42] Skye: Ik ben in die tijd geboren, maar nog niet in het juiste geslacht toen. Dus dat wel.
Je hoort vaak van schrijvers dat ze een bepaald vast schrijfritueel hebben. Heb je dat ook? Indien ja, hoe ziet dat eruit? Als je dat wilt vertellen, want soms heeft dat ook met een beetje...
[00:29:11] Lenno: Ik zou heel graag een vast schrijfpatroon willen hebben, maar dat heb ik totaal niet. Voor mij verloopt het heel chaotisch, want er zijn ook wel eens dagelijks gewoon die kansschrijven door alles wat ik die dag op mijn agenda heb staan. Ik schrijf wel sowieso altijd s'avonds. Dat is wanneer het creatieve deel van mijn brein actief is. actiever is en mij meer inspiratie biedt. Er zijn ook tijden dat ik gewoon in bed lig en opeens begint dat lampje te branden en dan moet ik alle lichten aandoen, dan moet ik wel zitten en dan voel ik het weinigstens het vijf uur.
[00:29:43] Veerle: Dus Lennon heeft ook pen en papier op de nachtkast liggen.
[00:29:48] Lenno: Ja, zeker.
[00:29:48] Skye: Ik doe dat niet, want dan moet ik me wakker maken met het licht aan.
[00:29:51] Veerle: Ik had dat vroeger met mijn gedichten.
[00:29:55] Skye: Ik zit hier soms te werken en ik denk, ik moet slapen. Ik moet morgen vroeg om half vijf op. Maar dan denk ik, ik zou nog zoveel willen doen, nog zoveel kunnen doen. Dat is heel raar. Dat is niet alleen bij jou.
[00:30:07] Lenno: Dat is boeiend, want ik hoorde inderdaad van heel veel mensen dat ze dan creatiever Dat bewijst des te meer dat mensen eigenlijk best wel nachtdieren zijn. De maan is heel inspirerend voor ons, maar het is natuurlijk gewoon door het werkpatroon waar we in moeten zitten, die druk om geld te verdienen. Daarom moeten wij ons afsluiten van die energieën die wij doorkrijgen van de natuur. Nu klink ik heel erg als een hippie, maar...
[00:30:33] Skye: Nee, dat is niet waar. Je zei er straks ook van Wicca en alles. Dat zijn ook dingen die...
Ik denk dat wij in Limburg... Misschien krijgen mensen van andere provincies een beetje tegen de borst uit.
dat we in Limburg nog wat meer met de natuur meeleven, heb ik soms het gevoel, omdat wij niet zo grote steden hebben dan in andere plaatsen. En ook in mijn lesgeven vroeger heb ik ook heel vaak naar de natuur verwezen, naar de maanstanden enz.. Omdat dat ook met onze gezondheid heel veel te maken heeft, zonder dat men dat altijd beseft.
[00:31:08] Lenno: En daarom dat ik zo heel dubbelzinnig opkijk tegen in de stad wonen. Heel veel mensen zeggen mij steeds van ja, Lenno, waarom ga je niet de stad in? Want dat is zoiets voor jou en daar ben ik ook van overtuigd. Ik denk dat ik daar veel meer een beetje mijn mensen zou tegenkomen. Een beetje minder zou aanlopen tegen het onbegrip van heel veel mensen die hier in Limburg wonen.
[00:31:29] Skye: De dorpsmentaliteit.
[00:31:30] Lenno: Ja, de dorpsmentaliteit.
Maar ik vind het heel onnatuurlijk hoe hard mensen zijn afgeschermd van de natuur in grote steden. Ik weet dat ik eens een vriendin heb meegenomen naar mijn thuis en dat zij helemaal perplex stond dat ze een koe zag. Ze had nog nooit in haar leven een koe gezien. Ze zei, wat Lennon, hier staat gewoon een koe in de tuin. Wat is dat hier?
Ja, niet in mijn tuin, maar gewoon tegenover ons. Een koe in de wei. Er staat gewoon een koe in de wei.
[00:31:57] Skye: Dat is iets, als mensen bij ons in het appartement komen en we kijken op het terras. Aan de achterkant staan soms reetjes en alles, dus dat is ook zoiets dat mensen zeggen. Oeh, dat je dat hier hebt? Ja, wij wonen hier wel aan de rand van de stad, maar toch nog.
Maar voldoende groen voorlopig.
[00:32:13] Veerle: Dat wouden we ook wel. Ik werk in de stad, jij werkt in Brussel in een stad. Dat is voor ons alle twee al druk.
[00:32:22] Skye: Het is niet dat wij constant in de bossen moeten zitten.
Ik heb mijn naam daar ook een beetje over gekozen. De ruimte, de sky, de lucht die je nodig hebt om te kunnen leven, dat is ook belangrijk.
Dat voelden we hier minder dan als je tussen de huizen woont, waar we ook gewoond hebben. Hier komen we meer tot rust. Nu je zei dat je niet echt een schrijfritueel hebt, heb je dan soms ook schrijfblokkades?
[00:32:56] Lenno: Dat is een vraag die ik ook wel regelmatig heb gekregen, maar gelukkig niet.
[00:33:05] Skye: Veel auteurs horen dat soms. Als ze dan een tijdswitch hebben, ik weet het niet. Maar als ik jou hoor, je bent druk bezig, zodat er toch altijd links.
[00:33:13] Lenno: En rechts wat Om altijd inderdaad inspiratie te voorschijn. En wanneer ik aan een nieuw verhaal begin, dan heb ik het eigenlijk al helemaal klaar in mijn hoofd. Dan weet ik al hoe het begint, hoe het in het midden eruit gaat zien en het einde. En de rest laat ik heel organisch verlopen. De personages beginnen zelf hun keuzes te maken en het is heel mooi voor mij om mee te maken hoe dat dan eigenlijk vanzelf begint te leven als ik maar begin te typen. Dus ik kan gewoon zitten achter mijn laptop en er komt altijd wel iets uit. Daar ben ik heel blij om.
[00:33:43] Skye: Je zei daar straks dat je daar 7 jaar aan gewerkt hebt. Is dat de periode dat je 7 jaar aan al je boeken werkt?
[00:33:50] Lenno: Nee, totaal niet.
Mijn allereerste boek, De Wereld Achter de Spiegel, De Jonge, daar heb ik 2,5 jaar aan gewerkt. Dat begon toen ik 13 was en toen ik 15 was werd dat gepubliceerd. En vanaf toen heeft het mij telkens maar een jaar gekost om een boek af te schrijven.
Toen had ik wel echt een heel strak schrijfpatroon. Ik ging naar school, ik ging naar toneelles en als ik dan terugkwam, dan deed ik snel mijn huiswerk en dan ging ik nog schrijven. Ja, en dat iedere dag maar herhalen.
Dat zorgde ervoor dat ik ieder jaar een boek kon schrijven, inderdaad.
[00:34:31] Skye: Dat was nog vrij productief, om het zo te zeggen. Ik kan me voorstellen dat als je een boek schrijft, je dat ook aan iemand laat lezen om te kijken of het wel klopt. Dan heb je zo'n vast persoon. waar je naartoe kan gaan?
[00:34:44] Lenno: Nee, er is altijd wel iemand anders. En daarvoor is Facebook eigenlijk best wel een heel fijn medium, want als ik een post plaats op mijn account met de vraag of iemand bereid is om mijn manuscript te lezen, krijg ik altijd wel reacties. Dus ja, mensen doen Facebook een beetje af als zij in de oude bollig, maar ik haal dan ook best wel heel veel positieve dingen uit.
[00:35:05] Skye: Maar als je altijd iemand anders laat, dan krijg je ook altijd andere...
inzichten of vanuit andere hoeken, waarschijnlijk. Dat is niet altijd dan dezelfde hoek. Nee, klopt.
[00:35:15] Lenno: En daarom is het ook wel belangrijk om meerdere personen in je manuscript te laten lezen. Dan kun je eigenlijk voor jezelf evalueren welke commentaren overlappen en wat echt wel iets is. En dan kun je ook wel voor jezelf een beetje beginnen te bekijken van ja, oké, maar is dit nu persoonlijke smaak of niet? Met Wisselkind denk ik dat heel hard, omdat er best wel grafische dingen in voorkomen.
Er waren heel veel proeflezers die dat niet leuk vonden, maar dat was hun genre ook niet. En dan wist ik dat ik dat kon negeren, want dat was gewoon een kwestie van persoonlijke smaak. Dus dat moet je ook voor jezelf kunnen inschatten natuurlijk, wanneer je proeflezers hebt.
[00:35:54] Skye: Wat zei je uitgever dat je ineens.
[00:35:57] Lenno: Met zo'n boek afkwam? Mijn jeugdboekenreeks heb ik uitgegeven bij Boekscout uitgeverij. Dat is een speciale uitgeverij voor en door jongeren. Zij spitsen zich echt op het idee om jongere schrijvers een opstapje te geven richting de schrijverswereld.
En die hebben mij dus een heel mooie kans geboden. En omdat ik nu al zoveel jaar schrijver ben bij hen, hebben ze mij ook in mijn volwassene jaren bij hen laten uitgeven, wat heel fijn is. Zij zijn wel een printing-on-demand uitgever. Dat betekent dat zij pas boeken drukken wanneer die worden besteld.
En dat is ook eigenlijk alles wat ze doen. Voor de rest zetten zij zich niet in op promotie of op het boeken van signeersessies. Dat moet ik allemaal zelf doen. En daarom dat ik wel had zoiets van, ja, nu heb ik dit nieuwe boek. Het is een heel andere schrijfstijl, het is een heel andere stem, een heel andere boodschap. Daar hoort wel een andere uitgeverij bij. En dan ben ik met zoeken terechtgekomen bij Phoenix Books.
En daar ben ik wel heel dankbaar voor, want zij hebben het boek met heel veel respect benaderd.
[00:37:09] Skye: En zij zorgen ook voor je promotie?
Of moet je dat ook allemaal zelf doen?
[00:37:13] Lenno: Zij zorgen voor de promotie, hoewel ik heb een grafische achtergrond, dus ik vind het heel fijn om ook mijn eigen posters en bladwijzers en stickers te ontwerpen.
[00:37:20] Skye: Eigenlijk wou ik dat ook vragen.
Jij hebt dan zelf jouw cover ook zelf gemaakt?
[00:37:26] Lenno: Nee, dat wel niet. Ik heb wel de illustraties zelf gemaakt die binnenin zitten, maar de cover is ontworpen door Lotte van den Noord. Dat is een zelfstandig grafisch ontwerper en dat is een heel fijn meisje. Ik volg haar op Instagram en ze heeft een beetje dezelfde interesses als ik. Dus ik wil haar zeker promoten en zij is sinds kort volledig zelfstandig gestart met haar bedrijfje.
En ze doet dat supergoed, ze maakt heel mooi werk.
[00:37:52] Skye: Tof dat je op die manier ook andere mensen kunt betrekken in heel jouw proces.
Zijn er nieuwe werelden in de toekomst gepland?
[00:38:03] Lenno: Oh ja, absoluut. Ongetwijfeld. Ik zou het zelf nog niet helemaal weten, maar ik ben heel erg opgewonden over wat er allemaal nog komt. Ik kan wel zeggen dat voor Wisselkind, Wisselkind is dus een stand-alone boek dat op zichzelf kan worden gelezen, maar er zijn zoveel meer sprookjes die ik helaas geen plek heb kunnen geven in dit sprookjesboek. Dus ik ben van plan om al die sprookjes uit te werken als volwaardige, individuele romans die zich wel afspelen in hetzelfde universum, maar die wel door elkaar kunnen worden gelezen, die ook op zichzelf staan.
Ik ben nu bezig met een bewerking van Belle en het beest, gemixt met Keltische elfenmythologie. Het is echt een passie project. Ik ben altijd verheugd om achter mijn laptop te springen en eraan te schrijven. Het is heel erg leuk. Ik kan niet wachten tot het klaar is.
[00:38:55] Skye: Dat begrijp ik wel. Ik ga ook zeker dat boek lezen. Ik ben nu niet direct voor...
Sprookjes vind ik altijd machtig. Fantasy vind ik ook altijd.
Mijn stijl van films is ook meestal richting fantasy.
[00:39:13] Veerle: En WK is dan weer voor mij.
[00:39:14] Skye: Ja, WK is dan wat meer voor jou. Het dark, dat moeten we afwachten. We zijn nu niet voor horrorachtige dingen. Nee, dat niet. Maar goed, een boek is toch nog altijd anders dan op tv.
Nee, dat is zo. Omdat je daar je eigen perceptie of je eigen visuele beeld aan geeft voor een stuk.
Zijn er nog andere genres of vormen die je ook nog eens zou willen proberen?
[00:39:43] Lenno: Ik denk... Detective romans lijkt me wel iets. Ik ben een heel grote fan van Agatha Christie, van de Poirot boeken. Dus dat lijkt me wel iets om te proberen. Maar ik denk dat ik het toch altijd wel een fantasy kantje ga moeten geven. Dat genre ligt mij heel nauw aan het hart.
Mijn eigen wereld zie ik een beetje als een sprookje.
[00:40:06] Skye: Een fantasy kan eigenlijk alles. In de gewone wereld moet je teveel rekening houden met de wetten. En ook de wetten van de fysica. Een fantasy kan alles.
[00:40:16] Lenno: Plus, er zijn zoveel dingen die ik een plaatje wil geven in mijn leven en dat doe ik dan dankzij het schrijven. Ik denk dat als ik dat een realistisch jasje moet geven, dat het dan te persoonlijk en te rauw voor mij wordt. Naarmate dat ik het gewoon niet zou aankunnen.
Dus het helpt enorm voor mij om dat dan te filteren door die wereld van monsters enz..
[00:40:40] Veerle: Waar hoop je Lenno binnen een jaar of vijf, tien te staan?
[00:40:46] Lenno: Dat is altijd een moeilijke vraag natuurlijk, maar ik hoop dat dan mijn nieuwste boek is uitgebracht.
Het Bel en het Beest boek. Zoals het nu gaat, dat het alleen maar beter wordt.
Ik zit nu al in een positie waarin ik niet hoef na te jagen naar senior events. Ik hoef niet meer mensen aan te schrijven met de vraag van zou ik bij jullie mogen komen. Ik krijg al die vragen binnen. Dat vind ik heel fijn. Dus ik denk dat ik ergens wel mag vaststellen dat ik al een kleine bekendheid heb kunnen genereren doorheen de jaren. Want volgend jaar doe ik het al tien jaar het schrijven.
En ja, hopen dat het alleen maar groeit. Dat zou heel erg fijn zijn, want ik doe het met hart en ziel. Ik kan me niet in willen dat ik ooit iets liever zou doen. Dus ja, hopelijk dat die passie alleen maar groeit. Dat zou ik willen.
[00:41:41] Veerle: En jouw levenslijn tot nu toe? Hoe zou die eruitzien of uitgezien hebben, als dit er allemaal niet was?
[00:41:53] Lenno: Oh, nee. Dat kan niet. Het schrijven zit gewoon in mij. Dat is echt geworteld in mij. Het geeft mij zo'n groot doel om naar te streven en trots op te zijn. Ik kan me niet inbeelden wat ik...
Misschien dat ik mij dan meer zou hebben toegespitst op het modedeel. Maar dat heb ik bewust een beetje aan de kant laten zitten, omdat als je een eigen merk zou willen opstarten, een eigen verkoop zou willen genereren, een eigen klantenbestand, dan moet je daar 24x7 mee bezig zijn, dan moet dat jouw alles worden, dan moet dat jouw bloed, zweet en tranen zijn, en dat wil ik liever in mijn boeken steken. Dus misschien zou ik dan een fulltime modeontwerper zijn geweest, dat kan.
[00:42:44] Skye: Welke boodschap zou jij graag aan jonge mensen meegeven nu, de dag voor vandaag, met alles wat je weet, die eigenlijk op zoek zijn naar hun eigen weg?
[00:42:55] Lenno: Leef alsjeblieft je eigen leven en weet dat alles wat je nu doet, Alles waar je nu zogezegd voor schaamt, zolang het maar uit je eigen hart komt, dan moet je daar gewoon naartoe leven. Want als je eenmaal van school komt, dan ga je er op terugblikken en dan ga je lachen en dan ga je denken, ja, wat maakte ik me toen druk over? Dat mensen mij belachelijk zouden vinden. Nee, leef nu jouw waarheid en kijk niet naar wat anderen zeggen. En blijf trouwen aan het innerlijke kind en jezelf. Verlies dat alsjeblieft niet, want dat is denk ik het belangrijkste wat je kunt hebben in je leven.
En ik denk dat het heel belangrijk zou zijn als veel volwassenen dat ook zouden aanhalen.
[00:43:40] Skye: Ja. En ik denk ook een beetje, want dat heb ik in jouw verhaal al een paar keren gehoord, van doe dingen wat je graag doet en ga er gewoon voor. Hou het niet tegen, je hebt het ook niet tegen met je schrijven en alles, je bent er ook gewoon vol voor gegaan.
[00:43:56] Lenno: Ja, klopt. Geniet een beetje van je eigen wereldje en leef daarin. Probeer niet te veel met de grote massa mee te doen. Wees gewoon jezelf.
Maak je ook niet zo druk om labels en stempels. Wees gewoon een mens. Wees jezelf. En de rest komt wel vanzelf.
[00:44:14] Skye: Dat zijn heel mooie woorden om eigenlijk mee te eindigen, Elenno. Maar ik heb je gezegd, we hebben een liedje. Nu, je moet niet zelf meezingen en alles. We hebben daar andere mensen voor gevonden die om te zingen en alles. Dus we gaan afsluiten gelijk altijd met ons liedje. Speciaal voor deze aflevering geschreven. En ook speciaal geschreven vanuit jouw interesse voor fantasie.
[00:44:36] Lenno: Ik ben heel benieuwd.
[00:44:38]
